1. Thông tin hành chính cơ bản
Xã Tiên Điền là một đơn vị hành chính thuộc tỉnh Hà Tĩnh, được thành lập theo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025. Địa phương được hình thành trên cơ sở sáp nhập các đơn vị: Xuân Mỹ, Xuân Yên, Xuân Thành và Tiên Điền.
- Tên đơn vị hành chính: Xã Tiên Điền
- Thuộc: Tỉnh Hà Tĩnh
- Ngày thành lập: 01/7/2025
- Trụ sở UBND xã: Đặt tại khu trung tâm hành chính cũ của Tiên Điền
2. Vị trí địa lý
Xã Tiên Điền nằm ven sông Lam, cách trung tâm vùng phía Bắc khoảng 10 km, có vị trí thuận lợi cả về đường thủy và đường bộ:
- Phía Bắc: Giáp khu hành chính thuộc Nghệ An
- Phía Nam: Giáp xã Xuân Giang
- Phía Đông: Giáp xã Xuân Hải và Biển Đông
- Phía Tây: Giáp xã Xuân Hồng
Địa phương nằm ở vùng chuyển tiếp giữa đồng bằng ven biển và thượng lưu, thuận lợi phát triển kinh tế đa ngành.
3. Diện tích và dân số
Sau khi sáp nhập, xã Tiên Điền có quy mô dân cư và diện tích đạt chuẩn:
- Tổng diện tích tự nhiên: khoảng 31,6 km²
- Dân số: khoảng 24.800 người
- Mật độ dân số: khoảng 785 người/km²
Quy mô phù hợp để triển khai hiệu quả các định hướng phát triển lâu dài.
4. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển
Xã Tiên Điền là vùng đất có truyền thống khoa bảng lâu đời, gắn liền với dòng họ Nguyễn Tiên Điền – nơi sinh ra Đại thi hào Nguyễn Du.
Trước năm 2020, Tiên Điền là một xã nông thôn; sau đó được nâng cấp lên thị trấn. Đến năm 2025, theo chủ trương tinh gọn, địa phương được sáp nhập mở rộng, trở thành xã mới giữ vai trò trung tâm hành chính – kinh tế – văn hóa vùng Bắc.
5. Kinh tế – xã hội
Tiên Điền phát triển kinh tế theo hướng đa trụ cột, bền vững:
- Nông nghiệp: Trồng lúa, cây ăn quả; nuôi trồng thủy sản tại vùng đầm phá, ven sông Lam
- Thương mại – dịch vụ: Phát triển tại trung tâm hành chính; có nhiều cửa hàng, dịch vụ du lịch, lưu trú phục vụ khách tham quan
- Du lịch – văn hóa: Khai thác làng văn hóa Nguyễn Du, Khu lưu niệm và các lễ hội, thu hút hàng nghìn lượt khách mỗi năm
6. Hành chính – chính trị
Sau khi sắp xếp, xã Tiên Điền hoạt động với bộ máy hành chính tinh gọn và hiệu quả:
- UBND xã: Quản lý toàn diện các hoạt động kinh tế – xã hội
- HĐND xã: Giám sát, phê duyệt ngân sách và các vấn đề quan trọng
- Các đoàn thể: Mặt trận Tổ quốc, Hội Phụ nữ, Thanh niên, Nông dân… hoạt động tích cực, góp phần xây dựng cộng đồng văn minh
7. Văn hóa – xã hội – bản sắc
Xã Tiên Điền mang đậm dấu ấn văn hóa – lịch sử độc đáo:
- Khu lưu niệm Nguyễn Du: Di tích quốc gia đặc biệt, biểu tượng văn hóa của vùng
- Hoạt động lễ hội: Tưởng niệm Nguyễn Du, thi ngâm thơ Truyện Kiều, các ngày hội truyền thống tạo bản sắc riêng
- Phong trào văn hóa: Khuyến học, xây dựng gia đình văn hóa, phát triển văn hóa đọc được duy trì mạnh mẽ
8. Tầm nhìn phát triển
Tiên Điền hướng đến xây dựng mô hình xã phát triển toàn diện, đô thị hóa hiện đại, với các mục tiêu:
- Phát triển du lịch – văn hóa: Gắn với bảo tồn và khai thác di sản Nguyễn Du
- Hạ tầng – công nghệ: Phát triển đô thị xanh – sạch – đẹp, ứng dụng chuyển đổi số trong hành chính
- Nông nghiệp sạch: Khuyến khích sản xuất nông nghiệp hữu cơ, nâng cao chất lượng sản phẩm
- Việc làm – dịch vụ: Mở rộng ngành nghề dịch vụ, thương mại, giáo dục và du lịch
- Xã kiểu mẫu: Phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, tiến tới đề xuất phát triển theo hướng đô thị văn minh